ساخت ویدیو آموزشی در کوتاه‌ترین زمان
یکی از محبوب‌ترین روش‌های نشر محتوا در فضای اینترنت، ساخت ویدیوهای آموزشی است. کاربران در رسانه‌های اجتماعی از قبیل فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام و غیره، ویدیوهای بسیار زیادی را مشاهده می‌کنند. به همین دلیل، امروزه، نحوه ساخت ویدیوهای آموزشی و یادگیری موضوعات مختلف از طریق این ویدیوها در میان کاربران رسانه‌های اجتماعی، محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده است. محبوبیت رسانه‌های اجتماعی در میان مردم باعث شده است تا مربیان و طراحان محتوای آموزشی شروع به ساخت ویدیوهای آموزشی بکنند. یکی از نکات قابل توجه در ساخت ویدیوهای آموزشی، توجه به این نکته است که دیدن ویدیو آموزشی با کتاب خواندن تفاوت دارد. ویدیوهای آموزشی هدفی متفاوت با کتاب‌ها دارند و باید آنقدر جذاب باشند که مخاطب تمایل به دیدن آن‌ها داشته باشد. در ادامه، نحوه ساخت ویدیو آموزشی جذاب را به صورت گام به گام بررسی خواهیم کرد.
گام 1: انتخاب موضوع
یکی از گام‌های مهم و اساسی در نحوه ساخت ویدیو آموزشی، انتخاب موضوع است. در صورتی که موضوع ویدیو آموزشی ساخته شده‌ی شما، موردعلاقه‌ی مخاطبانتان نباشد، به راحتی نادیده گرفته می‌شود و تمام زحمات شما بر باد می‌رود. به همین دلیل، ابتدا باید مخاطبان خود را مشخص کنید و نیازهای آن‌ها را شناسایی نمایید. پس از شناسایی این موارد، با تحقیق و پژوهش سعی کنید موضوعات موردعلاقه‌ی مخاطبانتان را بیابید. بهتر است موضوع انتخاب شده برای ساخت ویدیو، خاص باشد.
گام 2: انتخاب چارچوب ویدیو
گام دوم در ساخت ویدیو آموزشی، انتخاب چارچوب ویدیو برای ارائه‌ی محتوا است. چارچوب‌های مختلفی برای ساخت ویدیو آموزشی وجود دارند، از جمله فیلمبرداری از صفحه نمایش، ویدیوی کوتاه، تدریس ویدیویی، ویدیوی دمو، نقش‌آفرینی، انیمیشن، ویدیوی تعاملی و غیره . فیلمبرداری از صفحه نمایش بیشتر برای آموزش یک نرم‌افزار یا کامپیوتر بکار می‌رود. ضمن فیلمبرداری از صفحه نمایش می‌توان توضیحات لازم را نیز ارائه داد. ویدیوهای کوتاه که به آن‌ها میکروویدیو هم گفته می‌شود، حدود 5 تا 15 ثانیه هستند. از این ویدیوهای کوتاه برای به نمایش گذاشتن یک ایده یا روند استفاده می‌شود. معمولا در این ویدیوها تنها تصویر و متن به نمایش درمی‌آید و خبری از گفتار نیست. در تدریس ویدیویی، شما در مقابل دوربین قرار گرفته و آموزش لازم را می‌دهید و سپس ویدیوی ضبط شده را ویرایش می‌نمایید و آن را منتشر می‌کنید.
ویدیوی دمو بیشتر برای نحوه استفاده از یک محصول یا خدمات کار می‌رود به گونه‌ای که یک فرد به عنوان میزبان مسئولیت معرفی و آموزش را بر عهده دارد. ویدیوهای DIY یا “خودت انجام بده” با چارچوب ویدیویی دمو ساخته می‌شوند. در چارچوب نقش‌آفرینی، ویدیو بر اساس یک فیلمنامه ساخته می‌شود و به مهارت‌های بازیگری نیاز است. از این چارچوب بیشتر برای آموزش مهارت‌های شخصی و اجتماعی استفاده می‌شود. ویدیوهای انیمیشنی، ویدیوهای جذاب هستند که متن و گرافیک را با هم ترکیب می‌کنند و به همین دلیل، به مهارت‌های فنی و هنری نیاز دارند. چارچوب ویدیوهای تعاملی یکی از چارچوب‌های جدید در ساخت ویدیو است که در آن، مخاطب انتخاب خود را دارد و محتوا با انتخاب کاربر تا حدی قابل تغییر است.
گام 3: تولید محتوا و نوشتن متن
گام سوم در نحوه ساخت ویدیو آموزشی، تولید محتوا ویدیو و نوشتن متن است. برای ساخت یک ویدیوی آموزشی جذاب و مناسب، کار را با نوشتن متن ویدیو آموزشی آغاز کنید و محتوای کلی ویدیو را تعیین نمایید. باید طراحی کنید که از چه جملاتی می‌خواهید استفاده کنید، ترتیب جملات را مشخص نمایید، تصاویر مناسب و مرتبط را انتخاب کنید و غیره. به منظور مهارت یافتن در این کار لازم است تمرین کنید.
گام 4: تصویربرداری و ویرایش
وقتی با گام‌های 1 تا 4 در مورد نحوه‌ی ساخت ویدیو آموزشی را تمرین کردید و مهارت لازم را به دست آورید، می‌توانید تصویربرداری را آغاز کنید. نیازی به تصویربرداری حرفه‌ای نیست. حتی می‌توان با تلفن همراه نیز این کار را به خوبی انجام داد. برای شروع تصویربرداری، ابتدا یک اتاق ساکت و خالی را پیدا کنید (مانند اتاق کنفرانس) و لوازم مختلف آن اتاق از قبیل ساعت، یخجال، لپ‌تاپ و دستگاه تهویه را خاموش کنید. میکروفون خود را به لپ‌تاپ وصل کنید و کار را شروع کنید.
یکی از نکات مهم در تصویربرداری، صدای شنیده شده بر روی ویدیو است زیرا قسمت اعظم آموزش از طریق صحبت‌های میزبان ویدیو صورت می‌گیرد. پس از تصویربرداری، ویدیو باید ویرایش شود. در ویرایش ویدیو می‌توان با حاشیه‌نویسی، نظر مخاطب را جلب کرد یا روی تصاویر، متن مدنظر را نوشت. انیمیشن موجب جذاب شدن ویدیو می‌شود. به همین دلیل، سعی کنید متن و شکل‌ها را به حالت انیمیشن درآورید. انیمیشن Camtasia یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای این کار است. نشان دادن گوینده یا میزبان ویدیو آموزشی ایده‌ی بسیار عالی به نظر می‌رسد. یکی از جذاب ترین روش های ساخت ویدیو استفاده از یک فون کروماکی سبز است. البته لازم نیست که این کار را دائما انجام دهید.
گام 5 نحوه ساخت ویدیو آموزشی: تولید، انتشار و توزیع
مرحله‌ی اول از گام 5 نحوه ساخت ویدیو آموزشی، تولید است؛ یعنی ویدیو تصویربرداری شده پس از ویرایش. در این مرحله، باید ویدیو را با فرمت‌های مختلفی که حتما با آن‌ها آشنایی دارید مانند MP4 خروجی بگیرید. لازم به ذکر است که فرمت MP4 یکی از پرکاربردترین فرمت‌های بکار رفته در ساخت ویدیوهای آموزشی است. پس از تولید ویدیو، نوبت به انتشار آن برای گروه مخاطب موردنظر می‌رسد. یوتیوب، بهترین و بزرگ‌ترین مرجع انتشار ویدیو به شمار می‌رود که ویدیوی ساخته شده‌ی شما را به صورت عمومی منتشر می‌کند.
البته در صورتی که تمایل دارید ویدیو های شما بسیار جذاب و حرفه ای باشد می توانید خودتان یک استودیو کروماکی در منزل یا محل کار خود ایجاد کنید.
انتشار ویدیوهای آموزشی هم به صورت رایگان و هم به صورت فروشی قابل انجام است. شما باید با توجه به نیاز و شرایط خود، گزینه‌ی مناسب برای انتشار ویدیو را انتخاب کنید. در صورتی که ویدیو آموزشی شما برای یک سازمان خاص ساخته شده است، پس بهتر است تا ویدیو را در رسانه‌های اجتماعی و وبسایت مربوط به همان سازمان منتشر کنید. ویمیو از دیگر گزینه‌های خوب برای انتظار ویدیو آموزشی ساخته شده است. وبسایت www.screencast.com نیز مکان ایده‌آلی برای نشر ویدیوها و عکس‌ها است.
لازم به ذکر است که نرم‌افزارهای مختلفی برای ساخت ویدیو آموزشی وجود دارند. نرم‌افزار کمتازیا (Camtasia) یکی از بهترین نرم‌افزارها در این زمینه است. به کمک نرم‌افزار کمتازیا می‌توان یک ویدیوی آموزشی کاملا حرفه‌ای ساخت. در این نرم‌افزار می‌توان صدا و تصویر را به صورت جداگانه ضبط کرد و سپس از امکانات بیشمار و متنوع آن برای ویرایش ویدیو استفاده نمود.